Di sản thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái tập trung chủ yếu ở các tỉnh vùng Đông Bắc (Bắc Giang, Bắc Kạn, Cao Bằng, Hà Giang, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Tuyên Quang), vùng Tây Bắc (Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai) và một số địa phương khác ở Việt Nam

Then có nguồn gốc từ lâu đời, là hình thức sinh hoạt tôn giáo tín ngưỡng phổ biến trải qua hàng trăm năm tín ngưỡng này vẫn tồn tại và phát triển trong đời sống của cộng đồng các tộc người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam

Tín ngưỡng Then có nhiều nghi lễ, tùy thuộc vào yêu cầu của gia chủ mà thầy Then thực hành nghi lễ đó để giúp gia chủ cầu bình an. Hát Then là loại hình diễn xướng dân gian tổng hợp nhiều yếu tố về tâm linh, âm nhạc, mỹ thuật, múa... có giá trị về lịch sử, văn hóa, xã hội. Làn điệu then lúc trầm, lúc bổng, lúc thiết tha, dìu dặt, lúc lại dồn dập… hòa quyện với tiếng đàn tính đã tạo cho Then có sức lôi cuốn kỳ lạ

Các loại nghi lễ của Then bao gồm: Then cầu an giải hạn, thường diễn ra vào dịp đầu năm; Then nàng hang, thường diễn ra vào dịp Trung thu; Then cúng mụ, diễn ra vào dịp cúng đầy tháng; Then thôi tang; lẩu Then, đây là nghi lễ lớn nhất của nhà Then… Lẩu Then có nhiều loại, lẩu Then khai quang, lẩu Then tăng sắc, lẩu Then khao quân, lẩu Then cáo lão. Một lễ Then, quân Then phải trải qua nhiều cung cửa để đi từ gia đình chủ lễ lên trình diễn Ngọc Hoàng: Thổ công, Thành hoàng, Táo quân, Tổ tiên, Pháp sư… Then luôn luôn được trao truyền bằng truyền khẩu khi thực hành nghi lễ Then, thể hiện sự kế tục giữa các thế hệ. Các thầy Then đóng vai trò chính yếu trong việc chuyển giao các kỹ năng và bí quyết liên quan.

Trong tín ngưỡng dân gian của người Tày, Nùng, Thái, Then là chiếc cầu nối giữa con người với thế giới thần linh và đất trời. Chính vì thế, Then là món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống văn hóa tâm linh của đồng bào. Nghi lễ Then thể hiện bản sắc văn hóa, từ phong tục đến nhạc cụ, múa và âm nhạc. Nhờ các chức năng văn hóa xã hội, Then góp phần giáo dục đạo đức, lối sống nhân đạo và bảo vệ các phong tục và truyền thống văn hóa ở Việt Nam.